جوزپ بورل، نامه‌رسان یا دیپلمات؟!

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ به تازگی جوزپ بورل راهی تهران  شد تا درباره آخرین تحولات مربوط به پروسه احیای توافق هسته ای با مسئولان ارشد حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان گفت و گو کند. برخی رسانه ها مدعی شدند بورل بسته پیشنهادی تازه ای را از سوی آمریکا برای حل و فصل اختلافات جاری در مذاکرات وین با خود آورده و در جریان سفر به تهران ارائه کرده است. گویا این بسته پیشنهادی در جریان دیدار رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و انریکه مورا، نماینده اروپا در پرونده برجام به طرف اروپایی ارائه شده است. فارغ از صحت و سقم این خبر یا ابعاد دیگر آن، موضوع مهمی وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت.

اروپایی ها در تبلیغات رسانه ای خود برجام را محصول دیپلماسی اروپایی القا و خود را ناجی این توافق قلمداد می کنند؛ آدرس دروغین و غلطی که با حداقل تأملی عیار آن مشخص می شود

انریکه مورا در سفر قبلی خود به تهران در ابتدا بسته پیشنهادی ناکارآمد و غیر عملیاتی را از سوی آمریکا به کشورمان ارائه کرد و سپس از ایران خواست تا در قبال نقاط اختلافی باقی مانده کوتاه بیاید یا حل و فصل آنها را به آینده (پس از امضای توافق) موکول کند. همان گونه که مشاهده می شود، بازیگران اروپایی نقش خود را در مذاکرات وین از «بازیگر متعهد» به «پیام رسان» تقلیل داده اند. این تقلیل جایگاه به صورتی هدفمند و با هماهنگی کامل آمریکا انجام شده است.

باید توجه کرد در سال 2015 میلادی، وزیران امور خارجه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان توافق هسته ای به دست آمده را در وین امضا کردند و در قبال حفظ این توافق متعهد شدند. با این اوصاف، اروپایی ها پس از حضور دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا در کاخ سفید در همراهی مطلق با واشنگتن و تل آویو بر طبل «بسط تعهدات یکجانبه ایران در برجام» کوبیدند و حتی خواستار گنجانده شدن محدودیتهای موشکی و منطقه ای علیه ایران در قالب یک الحاقیه (به سند برجام) شدند.

اکنون نیز جوزپ بورل نه به عنوان دیپلمات و طرف متعهد، بلکه به عنوان نامه رسان وارد تهران شده است. در ماههای گذشته مقام های دستگاه دیپلماسی کشورمان بارها نقش آفرینی اروپایی ها را در مذاکرات وین غیر قابل قبول خوانده بودند و خواستار ارائه ابتکارعملهای مؤثر از سوی آنها شدند، اما بازی در زمین آمریکا تنها پاسخ تروییکای اروپایی به این مطالبه بود. صدور قطعنامه ضد ایرانی اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی با نقش آفرینی مشترک آمریکا و اروپا مصداق عینی این بازی غیر حقوقی و نامتوازن است.

با توجه به آنچه بیان شد، جوزپ بورل قطعاً به عنوان دیپلماتی کارکشته یا سیاستمداری مستقل و دلسوز برای حل و فصل نقاط اختلافی باقیمانده در برجام راهی ایران نشده و صرفاً پیام رسانی است که نامه رابرت مالی و مقام های کاخ سفید را به ایران آورده و غیر از انتقال پیام، حضورش کارآیی بیشتری ندارد. نکته جالب توجه اینکه اروپایی ها در تبلیغات رسانه ای خود برجام را محصول دیپلماسی اروپایی القا و خود را ناجی این توافق قلمداد می کنند؛ آدرس دروغین و غلطی که با حداقل تأملی عیار آن مشخص می شود.